Në vitet e fundit, në Kosovë është vërejtur një rritje shqetësuese e rasteve ku bashkëpunimi në fushën e biznesit midis individëve të gjinisë mashkullore dhe asaj femërore po deformohet përmes kërkesave për favore personale ose intime. Megjithëse shpeshherë kjo dukuri nuk është e dukshme në sipërfaqe, dëshmitë dhe përjetimet e shumta nga vajzat dhe gratë që kërkojnë partneritete profesionale hedhin dritë mbi një realitet të dhimbshëm: në vend të një takimi serioz për bashkëpunim, shpesh u ofrohen “mundësi” që përfundojnë në ambiente private si motele, duke shkatërruar thelbin profesional të takimit.
Kush është përgjegjës?
Kjo çështje nuk mund të trajtohet me një përgjigje të thjeshtë. A janë fajtorë vetëm individët që abuzojnë me pozitën e tyre si biznesmenë dhe e kthejnë pushtetin në mjet shantazhi? Apo ndonjëherë kemi edhe raste ku vetë gratë përdorin pamjen apo feminitetin për të përfituar më lehtë në botën profesionale? Apo është kjo një pasojë direkte e kushteve të vështira ekonomike, ku mungesa e alternativave e shtyn një pjesë të popullsisë të pranojë “bashkëpunime” me kushte të padrejta?
Sado komplekse të jetë kjo dukuri, një gjë është e qartë: marrëdhëniet e tilla të pabarabarta dëmtojnë rëndë etikën profesionale, krijojnë pasiguri për të gjitha palët e përfshira dhe kontribuojnë në ndërtimin e një kulture të rrezikshme në tregun e punës.
Heshtje institucionale, mungesë veprimi
Për fat të keq, institucionet shtetërore deri më tani nuk kanë ndërmarrë masa të mjaftueshme për ta trajtuar këtë fenomen me seriozitetin e duhur. Mungojnë fushatat e ndërgjegjësimit, mekanizmat e raportimit efektiv dhe mbështetja për viktimat. Edhe kur ndodhin denoncime, shpesh mungon ndihma konkrete, ndërsa viktimat përballen me stigmatizim, mosbesim dhe përjashtim shoqëror.
Nevoja për një qasje të gjithanshme
Ky problem nuk është vetëm një çështje morali në biznes, por një reflektim i një krize më të thellë shoqërore dhe institucionale. Kërkohet një mobilizim i gjerë – nga shoqëria civile, mediat, institucionet arsimore e deri te ato shtetërore – për të ndërtuar një kulturë pune të bazuar në respekt, profesionalizëm dhe barazi gjinore.
Bashkëpunimi i vërtetë nuk ka vend për kushte të papërshtatshme
Në fund të ditës, bashkëpunimi i vërtetë në biznes duhet të bazohet në integritet, aftësi dhe mirëbesim – jo në kushte të nënkuptuara që cenojnë dinjitetin e individit. Për ta ndalur këtë dukuri, nevojitet transparencë, edukim i vazhdueshëm dhe masa të qarta ligjore që garantojnë një treg pune të sigurt dhe të barabartë për të gjithë.