Kosova ndodhet sot në një prej periudhave më të ndërlikuara politike dhe institucionale që nga shpallja e pavarësisë. Përplasjet e vazhdueshme ndërmjet forcave politike, mungesa e bashkëpunimit ndërinstitucional dhe lodhja qytetare nga premtimet e parealizuara kanë krijuar një boshllëk të rrezikshëm në funksionimin e shtetit.
Në këtë situatë, debati për formimin e një qeverie të re apo shkuarjen në zgjedhje të parakohshme nuk duhet të trajtohet si çështje partiake, por si nevojë për mbijetesë institucionale. Kosova nuk mund të përballojë më as zgjedhje të tensionuara pa reforma, as qeveri të dobëta pa orientim të qartë zhvillimor, shkruan Besim Çallaku.
Një format i ri qeverisjeje
Zgjidhja më funksionale për vendin do të ishte krijimi i një Qeverie të Reformës Institucionale me mandat të kufizuar – 12 deri në 18 muaj – që do të kishte për detyrë stabilizimin e institucioneve dhe përgatitjen e terrenit për zgjedhje të rregullta dhe të besueshme.
Një qeveri e tillë duhet të udhëhiqet nga parimi i bashkëpunimit institucional dhe jo nga interesa partiake. Kjo nënkupton përfshirjen e forcave kryesore politike në një format profesional, ku kriteri themelor të mos jetë përkatësia partiake, por aftësia dhe kredibiliteti publik.
Pesë shtyllat e reformës
Sundimi i ligjit dhe reforma në drejtësi – zbatimi i vetting-ut me standarde ndërkombëtare, pastrimi i sistemit të drejtësisë nga ndikimet politike dhe forcimi i luftës kundër korrupsionit.
Depolitizimi i administratës publike – ndërtimi i një shërbimi civil të bazuar në meritokraci dhe profesionalizëm, jo në lojalitet politik.
Reforma zgjedhore dhe përgatitja e zgjedhjeve të ardhshme – garanci për proces të ndershëm, me verifikim elektronik dhe monitorim ndërkombëtar.
Rruga drejt stabilitetit politik
Një qeveri e tillë reformuese nuk do të ishte “qeveri e partive”, por qeveri e shtetit, që punon mbi konsensusin e përbashkët: forcimin e institucioneve, pastrimin e administratës dhe rritjen e besimit të qytetarëve.
Kjo qeveri do të kishte mandat të qartë: të përgatisë terrenin për zgjedhje të lira dhe të barabarta, jo të kërkojë dominim politik. Kjo është mënyra e vetme për ta rikthyer stabilitetin e brendshëm dhe për ta vendosur Kosovën në binarë të qëndrueshëm institucional.
Përfundim
Kosova ka nevojë për një model të ri qeverisjeje që bashkon, jo që ndan.
Nëse vendi vazhdon të udhëhiqet nga logjika e përjashtimit dhe jo e bashkëpunimit, do të thellohet kriza e besimit dhe do të zbehet kredibiliteti ndërkombëtar.
Koha është që lidershipi politik të tregojë pjekuri dhe përgjegjësi – duke e vendosur interesin e shtetit mbi interesin partiak.
Vetëm përmes një Qeverie të Reformës Institucionale mund të ndërtohet një Kosovë funksionale, e besueshme dhe me orientim të qartë euroatlantik.