Një ndjesi e zakonshme me disa shpjegime interesante
Keni ndjerë ndonjëherë një kruarje të çuditshme në vesh sapo jeni zgjuar nga gjumi? Ndonëse kjo ndjesi kalon shpejt dhe shpesh herë e anashkalojmë, ajo ka disa shpjegime interesante që lidhen me fiziologjinë e trupit tonë.
Kruarja e veshëve në mëngjes është një fenomen i zakonshëm dhe rrallëherë është shenjë e ndonjë sëmundjeje serioze. Megjithatë, është e dobishme të kuptojmë arsyet që qëndrojnë pas saj, për të kuptuar më mirë trupin tonë dhe për të dalluar rastet kur kjo kruarje mund të jetë simptomë e një problemi më të thellë.
Aktivizimi i nervave ndijorë pas gjumit
Gjatë gjumit, sistemi ynë nervor është në një gjendje më të qetë. Kur zgjohemi, receptorët ndijorë në lëkurë dhe në zonat e ndjeshme, si kanali i jashtëm i veshit, fillojnë të rikthejnë ndjeshmërinë e plotë. Kjo rikthesë e aktivitetit neurologjik mund të perceptohet si kruarje, ndjesi pickimi apo siklet i lehtë. Në fakt, është një mënyrë me të cilën trupi sinjalizon se po “rikthehet online”.
Ndryshimet në temperaturë dhe lagështi gjatë natës
Temperatura e trupit tonë bie lehtë gjatë natës, ndërsa ambienti i fjetjes shpesh ka ajër të thatë për shkak të kondicionimit ose ngrohjes. Këto ndryshime termike dhe të lagështisë ndikojnë edhe në lëkurën e kanalit të veshit, e cila është shumë e ndjeshme. Në mëngjes, kur temperatura fillon të rritet dhe trupi aktivizohet, lëkura e veshit mund të reagojë me ndjesi të kruarjes për shkak të tharjes ose mikroskuqjes.
Lëvizja e dyllit të veshit (cerumenit)
Kur jemi në gjumë, kokën e ndryshojmë vazhdimisht në mënyrë të pavetëdijshme. Këto mikrolëvizje mund të shkaktojnë zhvendosje të lehtë të dyllit të veshit (cerumenit), i cili mund të prekë nerva të ndjeshme në murin e kanalit të jashtëm. Sipas Cleveland Clinic, dylli i grumbulluar mund të shkaktojë kruarje, ndjesi të bllokimit dhe irritim, sidomos në mëngjes kur rikthehet lëvizshmëria fizike pas gjumit.
Thatësia e lëkurës
Lëkura e brendshme e veshit, si çdo pjesë tjetër e trupit, mund të thahet nga ambienti i thatë, nga produktet e pastrimit të flokëve ose si pjesë e çrregullimeve të përgjithshme të lëkurës (p.sh., dermatiti seborrheik). Kjo thatësi, që zakonisht kalon pa u vënë re gjatë ditës, shpesh ndihet në mëngjes në formë kruarjeje për shkak të qëndrimit të gjatë pa lëvizje dhe mungesës së lagështisë.
Reagime alergjike apo irritime nga ambienti i fjetjes
Nëse jastëkët, mbulesat apo çarçafët nuk pastrohen rregullisht ose janë të ndjeshëm ndaj pluhurit, grimcave apo detergjenteve të caktuara, mund të shkaktojnë reaksione të lehta alergjike në lëkurë, përfshirë edhe zonën përreth veshëve. Kjo kruarje zakonisht vërehet sapo zgjoheni, pasi koka ka qenë në kontakt të vazhdueshëm me materialin për disa orë.
Kur duhet të shqetësoheni?
Kruarja e përkohshme dhe pa simptoma të tjera zakonisht nuk është për t’u shqetësuar. Por nëse kruarja:
▪ zgjat gjatë gjithë ditës,
▪ përkeqësohet me kalimin e kohës,
▪ shoqërohet me dhimbje, sekrecione nga veshi, ndjesi bllokimi apo humbje dëgjimi,
Në të tilla raste, rekomandohet të konsultoheni me një mjek ORL, pasi mund të keni të bëni me ndonjë gjendje si ekzema e kanalit të veshit, infeksion (otitis externa) apo bllokim të theksuar me dyll.
Si të kujdeseni për veshët tuaj?
Sipas Harvard Health Publishing, shumë njerëz përdorin pambuk për të pastruar veshët, por kjo praktikë është e gabuar dhe mund të shkaktojë më shumë probleme. Pambuku shpesh shtyn dyllin më thellë në kanal, duke e bllokuar atë dhe duke rritur rrezikun për inflamacion apo infeksion.
Për një kujdes të shëndetshëm të veshëve, mbani parasysh këto këshilla:
▪ Mos futni kurrë objekte në kanalin e veshit për pastrim.
▪ Përdorni peshqir të butë për të tharë zonën e jashtme pas larjes.
▪ Shmangni përdorimin e shpeshtë të kufjeve, sidomos nëse nuk janë të pastruara.
▪ Kujdesuni që ambienti i gjumit të jetë i pastër dhe me lagështirë të balancuar.
▪ Nëse vuani nga lëkura e thatë, shmangni shampo agresive dhe zgjidhni produkte pa aromë për zonën e kokës.
Kruarja e veshëve në mëngjes është një shenjë e vogël por domethënëse se si trupi ynë reagon ndaj ambientit dhe mënyrës së jetesës. Në shumicën e rasteve, nuk është për t’u shqetësuar, por është gjithmonë e vlefshme të dëgjojmë sinjalet që na dërgon trupi.